zamknij
Nasz portal stosuje pliki cookies w celach świadczenia Państwu usług na najwyższym poziomie oraz w celach statystycznych i reklamowych. Konfigurację obsługi plików cookies możecie Państwo znaleźć w ustawieniach swojej przeglądarki. Więcej szczegółów w naszej polityce cookies.
PFRN
Panel użytkownika
Zaloguj jako pośrednik / zarządca  
Przedawnienie roszczeń – zmiany od 9 lipca 2018 r.

 

W dniu 9 lipca 2018 r. wchodzi w życie nowelizacja m.in. Kodeksu cywilnego i Kodeksu postępowania cywilnego wprowadzona ustawą o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw z dnia 13 kwietnia 2018 r. (Dz.U. z 2018 r. poz. 1104) wprowadzająca ważne zmiany w odniesieniu do terminów przedawnienia roszczeń oraz dochodzenia roszczeń.

 

Utrzymana została zasada, iż roszczenia majątkowe – z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w ustawie – ulegają przedawnieniu. Termin przedawnienia, który nie może być przez czynność prawną skrócony ani przedłużony, wynoszący do tej pory 10 lat, został skrócony do 6 lat,  dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej utrzymano termin dotychczasowy – 3 lata (od ogólnej zasady istnieją wyjątki wymienione w przepisach szczególnych). Ustalono nadto, że koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata.

 

W dalszym ciągu po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, podnosząc zarzut przedawnienia. Może oczywiście zrzec się skorzystania z zarzutu, z tym, że nie może tego uczynić przed upływem terminu przedawnienia, gdyby jednak to zrobił, oświadczenie będzie nieważne (art. 117 i 118 kc). Sformułowanie „może uchylić się od jego zaspokojenia, podnosząc zarzut przedawnienia” jednoznacznie wskazuje, że powód mógł wnieść powództwo po okresie przedawnienia, gdyż sąd z urzędu nie badał terminu przedawnienia, czynił to dopiero wskutek zarzutu podniesionego przez pozwanego. 

 

Z takiego uregulowania korzystało wielu przedsiębiorców, np. zajmujących się odzyskiwaniem przeterminowanych roszczeń dotyczących świadczeń okresowych (prenumerata, abonament itp.). Niejednokrotnie wiele lat po upływie terminu przedawnienia wnoszone były powództwa w trybie upominawczym, dłużnicy nie wiedzieli o wydanych nakazach zapłaty, gdyż nie były im w rzeczywistości doręczane z powodu np. zmiany adresu (doręczenie zastępcze), nie mogli więc wnieść sprzeciwu i podnieść zarzutu przedawnienia roszczenia; dowiadywali się  o orzeczeniu w toku egzekucji komorniczej. Tego rodzaju sytuacje były miedzy innymi powodem nowelizacji. 

 

Od dnia 9 lipca 2018 r. po upływie terminu przedawnienia nie można domagać się zaspokojenia roszczenia przysługującego przeciwko konsumentowi (art. 117 § 21 kc). Od tego zakazu, wydawałoby się kategorycznego, ustawodawca wprowadził wyjątek, który można sprowadzić do: „wyjątkowy przypadek” oraz „względy słuszności”. Otóż w wyjątkowych przypadkach sąd może, po rozważeniu interesów stron, nie uwzględnić upływu terminu przedawnienia roszczenia przysługującego przeciwko konsumentowi, jeżeli wymagają tego względy słuszności (art. 1171 § 1 kc). Nie zostały określone kryteria „wyjątkowego przypadku”, pozostawiono to ustaleniu sądu rozpatrującego konkretną sprawę, nakazano by sąd rozważył długość terminu przedawnienia, długość okresu od upływu terminu przedawnienia do chwili dochodzenia roszczenia oraz okoliczności, które spowodowały niedochodzenie roszczenia przez uprawnionego, w tym zachowania zobowiązanego na opóźnienie uprawnionego w dochodzeniu roszczenia (art. 1171 § 2 kc).

 

W związku z wprowadzeniem tego uregulowania uległa zmianie treść art. 187 kpc określającego wymogi, które powinien spełniać pozew. Postanowiono, że w sprawach o roszczenia majątkowe musi zostać określona data wymagalności roszczenia (art.; 187 § 1 pkt 11 kpc). 

 

W następstwie skrócenia terminu przedawnienia, zmianie uległa także treść art. 125 § 1 kc określającego przedawnienie prawomocnego orzeczenia. Od dnia 9 lipca 2018 r. przepis ten otrzymał następujące brzmienie:,, § 1. Roszczenie stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu lub innego organu powołanego do rozpoznawania spraw danego rodzaju albo orzeczeniem sądu polubownego, jak również roszczenie stwierdzone ugodą zawartą przed sądem albo sądem polubownym albo ugodą zawartą przed mediatorem i zatwierdzoną przez sąd przedawnia się z upływem sześciu lat. Jeżeli stwierdzone w ten sposób roszczenie obejmuje świadczenia okresowe, roszczenie o świadczenie okresowe należne w przyszłości przedawnia się z upływem trzech lat. ";

 

Trzeba w tym miejscu przypomnieć, że bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Jeżeli wymagalność zależy od podjęcia określonej czynności przez uprawnionego, bieg terminu rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby uprawniony podjął czynność w najwcześniejszym możliwym terminie. Natomiast bieg przedawnienia roszczeń o zaniechanie rozpoczyna się od dnia, w którym ten, przeciwko komu roszczenie przysługuje, nie zastosował się do treści roszczenia (art. 120 kc). Bieg przedawnienia przerywa się przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, a także przez uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje oraz przez wszczęcie mediacji (art. 123 kc). Po każdym przerwaniu przedawnienia biegnie ono na nowo, z tym iż w razie przerwania przedawnienia przez czynność w postępowaniu przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sadem polubownym albo przez wszczęcie mediacji, przedawnienie nie biegnie na nowo, dopóki postępowanie nie zostanie zakończone (art. 124 kc).

 

Zgodnie z przywołaną na wstępie ustawą z dnia 13 kwietnia 2018 r., do roszczeń powstałych przed dniem 9 lipca 2018 r. i w tym dniu jeszcze nieprzedawnionych stosuje się znowelizowane przepisy. W przypadkach, w których nowe terminy przedawnienia są krótsze niż według dotychczasowych reguł, bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się z dniem wejścia w życie nowelizacji; jeżeli jednak przedawnienie, którego bieg terminu rozpoczął się przed dniem wejścia w życie ustawy nowelizującej, nastąpiłoby przy uwzględnieniu dotychczasowego terminu przedawnienia wcześniej, to przedawnienie następuje z upływem tego wcześniejszego terminu.

 

 

Anna Jackowska,
prawnik,
Ekspert Polskiej Federacji Rynku Nieruchomości

[ lipiec 2018 ]

 

 

Sprawdź pośrednika
Sprawdź zarządcę
DOŁĄCZ DO SIECI
Facebook Twitter Youtube
PFRN poleca
CEPI - Europejska Rada Nieruchomości (European Council Real Estate Professions)
CCIM commercial real estate professionals