zamknij
Nasz portal stosuje pliki cookies w celach świadczenia Państwu usług na najwyższym poziomie oraz w celach statystycznych i reklamowych. Konfigurację obsługi plików cookies możecie Państwo znaleźć w ustawieniach swojej przeglądarki. Więcej szczegółów w naszej polityce cookies.
PFRN
Panel użytkownika
Zaloguj jako pośrednik / zarządca  
Opłata skarbowa od pełnomocnictwa...

 

W myśl art. 32 kpa strona może działać przez pełnomocnika, chyba ze charakter czynności wymaga jej osobistego działania. Przepis ten nie wprowadza znanego w procedurze cywilnej rozróżnienia pełnomocnictw na ogólne i szczególne, nie ogranicza w swej treści zakresu pełnomocnictwa. Przyjąć zatem należy, iż pełnomocnictwo udzielone przez stronę w postępowaniu administracyjnym może obejmować upoważnienie do prowadzenia wszelkich spraw w imieniu strony lub do prowadzenia poszczególnych spraw albo też ich części bądź tylko niektórych czynności procesowych (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 22 stycznia 2013 r., II SA/Wr 745/12, Legalis Numer 582637).

 

Pełnomocnikiem strony może być osoba fizyczna posiadająca zdolność do czynności prawnych. Pełnomocnictwo powinno być udzielone na piśmie, w formie dokumentu elektronicznego (w tym przypadku musi być opatrzone kwalifikowanym podpisem elektronicznym albo podpisem potwierdzonym profilem zaufanym ePUAP) lub zgłoszone do protokołu. W sprawach mniejszej wagi organ administracji publicznej może nie żądać pełnomocnictwa, jeśli pełnomocnikiem jest członek najbliższej rodziny lub domownik strony, a nie ma wątpliwości co do istnienia i zakresu upoważnienia do występowania w imieniu strony (art. 33 kpa). Pełnomocnik zobowiązany jest dołączyć do akt oryginał lub urzędowo poświadczony odpis pełnomocnictwa. Adwokat, radca prawny, rzecznik patentowy, a także doradca podatkowy mogą sami uwierzytelnić odpis udzielonego im pełnomocnictwa oraz odpisy innych dokumentów wykazujących ich umocowanie. Organ administracji publicznej może w razie wątpliwości zażądać urzędowego poświadczenia podpisu strony. Jeżeli odpis pełnomocnictwa lub odpisy innych dokumentów wykazujących umocowanie zostały sporządzone w formie dokumentu elektronicznego, ich uwierzytelnienia dokonuje się, opatrując odpisy kwalifikowanym podpisem elektronicznym albo podpisem potwierdzonym profilem zaufanym ePUAP. Odpisy pełnomocnictwa lub odpisy innych dokumentów wykazujących umocowanie uwierzytelniane elektronicznie są sporządzane w formatach danych określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 18 pkt 1 ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne.

 

Z momentem przedstawienia pełnomocnictwa podpisanego przez mocodawcę pełnomocnik wykazuje umocowanie do działania w postępowaniu, a organ uzyskuje możliwość zbadania prawidłowości i zakresu pełnomocnictwa. 

 

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu w wyroku z dnia 11 lipca 2013 r., sygn. akt II SA/Op 73/13, Legalis 771118, wyraził pogląd, iż „Pełnomocnictwo, aby mogło wywrzeć skutki w postępowaniu musi zostać uzewnętrznione, czyli informacja o jego istnieniu musi dotrzeć do organu, po myśli art. 33 § 2 kpa informacja ta zgodnie z obowiązującą w postępowaniu administracyjnym zasadą pisemności (art. 14 § 1 kpa) musi znaleźć odzwierciedlenie w aktach sprawy. Stosownie bowiem do art. 33 § 3 zd. 1 kpa pełnomocnik dołącza do akt oryginał lub urzędowo poświadczony odpis pełnomocnictwa.” Zdaniem tegoż Sądu „Organ musi zostać zawiadomiony o fakcie ustanowienia pełnomocnika w danej konkretnej sprawie np. poprzez złożenie dokumentu pełnomocnictwa do akt. Przez akta, o których mowa w art. 33 § 3 KPA należy rozumieć akta konkretnego postępowania administracyjnego. Jeżeli strona ustanowiła pełnomocnika do wszystkich spraw, w tym także spraw, które w przyszłości mogą być przedmiotem postępowań (w ramach pełnomocnictwa ogólnego), to pełnomocnik jest zobligowany złożyć uwierzytelniony odpis tego pełnomocnictwa do akt każdej z prowadzonych spraw.”

 

Należy także zwrócić uwagę na stanowisko Naczelnego Sądu Administracyjnego przedstawione w postanowieniu z dnia 26 kwietnia 2012 r., sygn. akt II GZ 140/12, Legalis 1107456. NSA stwierdził: „Należy odróżnić stosunek pełnomocnictwa, istniejący pomiędzy mocodawcą a pełnomocnikiem, od ustanowienia pełnomocnika w postępowaniu. Pełnomocnictwo, aby mogło wywrzeć skutki w postępowaniu musi zostać uzewnętrznione, czyli informacja o jego istnieniu musi dotrzeć do organu po myśli art. 33 § 2 KPA. Informacja ta zgodnie z obowiązującą w postępowaniu administracyjnym zasadą pisemności (art. 14 § 1 KPA) musi znaleźć odzwierciedlenie w aktach sprawy. Stosownie bowiem do art. 33 § 3 zd. 1 KPA pełnomocnik dołącza do akt oryginał lub urzędowo poświadczony odpis pełnomocnictwa.” 

 

W Kodeksie postępowania administracyjnego nie wskazano momentu, w którym pełnomocnik ma zawiadomić organ administracyjny o fakcie ustanowienia pełnomocnictwa, w przeciwieństwie do Kodeksu postępowania cywilnego (art. 89 § 1 – pierwsza czynność procesowa). W pełni uzasadniony jest pogląd, że zasadę tę należy przenieść na grunt postępowania administracyjnego – pełnomocnik zawiadamia o udzieleniu pełnomocnictwa przedkładając je przy pierwszym podjętym działaniu w ramach danego postępowania. 

 

Zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej (t.j. Dz.U. z 2016, poz. 1827), opłacie skarbowej podlega w sprawach indywidualnych z zakresu administracji publicznej:

  • dokonanie czynności urzędowej na podstawie zgłoszenia lub na wniosek;
  • wydanie zaświadczenia na wniosek;
  • wydanie zezwolenia (pozwolenia, koncesji).

    jak również:

  • złożenie dokumentu stwierdzającego udzielenie pełnomocnictwa lub prokury albo jego odpisu, wypisu lub kopii – w sprawie z zakresu administracji publicznej lub w postępowaniu sadowym;
  • dokonanie czynności urzędowej, wydanie zaświadczenia oraz zezwolenia (pozwolenia) przez podmiot inny niż organ administracji rządowej i samorządowej, w związku z wykonywaniem zadań z zakresu administracji publicznej, a także złożenie w takim podmiocie dokumentu stwierdzającego udzielenie pełnomocnictwa lub prokury albo jego odpisu, wypisu lub kopii.

 

Brzmienie tegoż przepisu wskazuje, że opłacie skarbowej podlega nie samo udzielenie pełnomocnictwa, ale jego złożenie (w oryginale, odpisie, wypisie, kopii) w sprawie z zakresu administracji publicznej lub w postępowaniu sądowym. 

 

Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego przedstawionym w wyroku z dnia 27 lutego 2012 r., sygn. akt I FSK 457/11, Legalis 537877, „Sprawę administracyjną stanowi przewidziana w przepisach materialnego prawa administracyjnego możliwość konkretyzacji wzajemnych uprawnień i obowiązków stron stosunku administracyjnoprawnego, którymi są organ administracyjny i indywidualny podmiot niepodporządkowany organizacyjnie temu organowi. Tak rozumiana sprawa administracyjna staje się przedmiotem postępowania jurysdykcyjnego z chwilą złożenia przez ten podmiot żądania wszczęcia postępowania lub też z chwilą wszczęcia postępowania z urzędu przez organ administracyjny. Tak więc, to nie żądanie strony przekształca się z chwilą wszczęcia postępowania administracyjnego w sprawę administracyjną, stanowiącą przedmiot tego postępowania i nie treść żądania tworzy sprawę administracyjną, ponieważ ta w chwili jego złożenia już istnieje, ale żądanie wszczęcia postępowania czyni sprawę przedmiotem administracyjnego postępowania jurysdykcyjnego. Nie można pojęcia sprawy administracyjnej sprowadzać tylko do treści żądania podmiotu (podmiotów).” 

 

Żądanie – na podstawie udzielonego pełnomocnictwa - wydania np. wypisu z miejscowego planu zagospodarowania nie skutkuje więc powstaniem sprawy z zakresu administracji publicznej, gdyż ona już istnieje. 

 

Wobec tego w przypadku pełnomocnictwa udzielonego pośrednikowi w obrocie nieruchomościami, w którym mocodawca – właściciel działki gruntu upoważnia do zebrania kilku dokumentów niezbędnych do sfinalizowania sprzedaży, opłata skarbowa należna jest nie od pełnomocnictwa jako takiego, lecz od złożenia go (w takim przypadku kilkakrotnego), nawet wówczas gdy czyni się to w różnych wydziałach tego samego organu, bowiem pełnomocnictwo jest składane w kilku sprawach administracyjnych. Mówiąc najprościej: ile razu złożone, tyle razy należy uiścić opłatę skarbową, gdyż za każdym razem mamy do czynienia ze sprawą z zakresu administracji publicznej. 

 

Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 23 lipca 2013 r., sygn. akt II FSK 2303/11, Legalis 793973, stwierdził: „Każdorazowo do wydania zaświadczenia pełnomocnikowi podatnika na podstawie przepisów działu VIIIA przepisów ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacji podatkowej (t.j. Dz.U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) niezbędne jest złożenie dokumentu stwierdzającego udzielenie pełnomocnictwa (jego oryginału, odpisu, wypisu, czy kopii), co na podstawie przepisu art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej (Dz.U. Nr 225, poz. 1635 ze zm.), obliguje zobowiązanego do uiszczenia stosownej opłaty skarbowej.” 

 

Zdaniem tegoż Sądu „stosownie do treści art. 1 ust. 1 pkt 2 Opł.Skarb.U, opłacie skarbowej podlega złożenie dokumentu stwierdzającego udzielenie pełnomocnictwa lub prokury albo jego odpisu, wypisu lub kopii - w sprawie z zakresu administracji publicznej lub w postępowaniu sądowym. Co więcej należy podkreślić, że każdorazowe złożenie dokumentu stwierdzającego udzielenie pełnomocnictwa lub prokury albo jego odpisu, wypisu lub kopii obligowało do uiszczenia opłaty skarbowej od takiego dokumentu, a obowiązek ten powstaje zawsze z chwilą złożenia takiego dokumentu. Należy bowiem przypomnieć, że do wydawania zaświadczeń, o których mowa w dziale VIIIA OrdPU, zgodnie z art. 306k OrdPU stosuje się odpowiednio przepisy z rozdziału 3 działu IV OrdPU, w tym między innymi przepis art. 137 § 3 OrdPU W myśl tej regulacji prawnej w stanie prawnym obowiązującym od 1 stycznia 2010 r., pełnomocnik dołącza do akt (również akt w sprawie zaświadczenia) oryginał lub urzędowo poświadczony odpis pełnomocnictwa. Adwokat, radca prawny, a także doradca podatkowy mogą sami uwierzytelnić odpis udzielonego im pełnomocnictwa oraz odpisy innych dokumentów wykazujących ich umocowanie. Właśnie od takiego dokumentu pełnomocnictwa każdorazowo dołączanego do akt w sprawie zaświadczenia wymagane jest uiszczenie opłaty skarbowej. Pogląd ten znajduje potwierdzenie zarówno w judykaturze, jak również w orzecznictwie sądów administracyjnych. WSA w wyroku w Gliwicach z dnia 16 września 2008 r. zauważał, że przepis art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy o opłacie skarbowej nie wiąże powstania obowiązku podatkowego w opłacie skarbowej z faktem ustanowienia pełnomocnika (jak było na gruncie ustawy z 2000 r. o opłacie skarbowej), ani istnienia już w obrocie ważnego umocowania, ale z faktem złożenia tego dokumentu - jego odpisu, wypisu lub kopii (zob. wyrok WSA, sygn. akt I SA/GL 192/08). Również w literaturze przedmiotu akcentuje się, że istotne jest to, że zarówno oryginały dokumentów stwierdzających udzielenie pełnomocnictwa oraz prokury, jak i ich odpisy, wypisy lub kopie ustawodawca wyraźnie nakazuje obciążać opłatą skarbową (zob. Z. Ofiarski, Ustawa o opłaci skarbowej. Ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych. Komentarz, Warszawa 2009 r.).”

 

Należy zwrócić uwagę także na wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 2012 r., sygn. akt I SA/Gd 655/12, Legalis 867420. W przekonaniu Sądu „Użyty w przepisie art. 1 ust. 1 pkt 2) ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej (Dz.U. z 2006 r. Nr 225, poz. 1635 ze zm.) zwrot »w sprawie z zakresu administracji publicznej« wskazuje na określony katalog spraw, nie zaś na konkretną, trwającą już, bądź podlegającą wszczęciu (na podstawie pisma, do którego dołączane jest pełnomocnictwo) sprawę administracyjną. Pobór opłaty oderwany jest od realizacji wskazanego w pełnomocnictwie upoważnienia do działania, a już samo złożenie pełnomocnictwa do konkretnej sprawy z zakresu administracji publicznej rodzi konsekwencje fiskalne.” 

 

Warto pamiętać, że brak opłaty skarbowej w żadnym stopniu nie wpływa na ważność pełnomocnictwa, a niczym nieuzasadnione zakwestionowanie przedłożonego pełnomocnictwa stanowi oczywiste naruszenie art. 10 § 1 kpa (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 10 czerwca 2011 r., sygn. akt II SA 615/11, Legalis 423119).

 

 

Anna Jackowska
Prawnik, 
Ekspert Polskiej Federacji Rynku Nieruchomości

listopad/2017 ]

 

 

 

Sprawdź pośrednika
Sprawdź zarządcę
DOŁĄCZ DO SIECI
Facebook Twitter Youtube
PFRN poleca
Obowiązkowe OC dla pośredników i zarządców
Jak uzyskać tytuł specjalisty?